Úthlutun lóðar undir einkasjúkrahús – ræða í bæjarstjórn

Í dag kemur bæjarstjórn í fyrsta sinn saman eftir viðburðaríkt sumarfrí en á meðan á því stóð tóku fulltrúar D- og S-lista í bæjarráði þá ákvörðun að úthluta mönnum sem skv. fréttum virðast ekki eiga mikið undir sér samtals hundrað og tuttugu þúsund m2 af landi í eigu Mosfellsbæjar í þeim tilgangi að reisa einkasjúkrahús og -hótel með þyrlupalli í Reykjahverfi.

Úthlutuninni fylgir réttur til veðsetningar og kaupa á lóðunum. Þess ber að geta að handhöfum leyfist að veðsetja bæði lóðirnar, að fengnu leyfi Mosfellsbæjar, og líka kaupréttinn. Engin grein er gerð fyrir því í leigusamningi hvaða skilyrðum leyfi bæjarins fyrir veðsetningu verður háð og óskar Íbúahreyfingin eftir útskýringu á því.

Skv. leigusamningi tekur Mosfellsbær yfir 50% af gatnagerðargjaldi en skv. reglum um gatnagerðargjöld miðast það við 15% af byggingarkostnaði á m2. Byggingin verður þrjátíuþúsund m2 og er áætlað að hún kosti fullgerð um fimmtíu milljarða króna. Ekki er hægt að lesa út úr samningnum hvað verður um gatnagerðargjaldið ef handhafi lóðanna nýtir kaupréttinn en við það fellur leigusamningur sjálfkrafa úr gildi. Getur verið að Mosfellsbær þurfi að því tilefni að draga gatnagerðargjaldið frá?

Í minnisblaði bæjarstjóra er talað um greiðslu upp á 450 milljónir króna. Hvernig er sú tala fengin miðað við ofangreindar forsendur, þ.e. þrjátíuþúsund m2 byggingu og fimmtíu milljarða króna byggingarkostnað?

Það er almenn stefna sveitarfélaga á Íslandi að selja ekki lóðir. Hvers vegna var breytt út af þeirri reglu? Getur verið að það skapi fordæmi sem gerir sveitarfélaginu erfitt fyrir síðar?

Skv. kaupsamningi er söluverð hverrar lóðar fyrir sig einungis áttatíu og fjórar milljónir, þ.e. samtals hundrað sextíu og átta milljónir en um er að ræða samtals hundrað og tuttugu þúsund m2. Engin gögn liggja þessari upphæð til grundvallar og óskar Íbúahreyfingin eftir útskýringum á því hvernig hún er fengin.

Enginn rökstuðningur fylgdi ákvörðun um að úthluta lóðunum undir sjúkrahús. Hefur rekstur einkasjúkrahúss fyrir erlenda auðkýfinga einhvers staðar gengið upp? Íbúahreyfingin hefði talið eðlilegt að bæjarráð hefði haft skýrslu heilbrigðisráðherra, Álfheiðar Ingadóttur, frá 2010 um lækningar yfir landamæri til hliðsjónar en þar er einmitt rætt um Primacare. Þar kemur fram að reynslan hafi sýnt að sjúkrahúsrekstur sé tryggastur á heimamarkaði og ekki óalgengt að þjónusta við erlenda sjúklinga sé takmörkuð við 5-10%. Hefði ekki verið skynsamlegt að hafa skýrsluna til hliðsjónar?

Þar sem ekkert mat fór fram á greiðslugetu umsækjanda er samningurinn ekki í takt við úthlutunarreglur Mosfellsbæjar gr. 2.2.3. Hvernig útskýrir bæjarstjóri það?

Úthlutunarreglur Mosfellsbæjar “2.2.3 Lögaðili sem umsækjandi um lóð skal leggja fram mat frá viðskiptabanka eða fjármálastofnun ásamt greinargerð umsækjanda sjálfs um að viðkomandi geti staðið undir þeirri fjárfestingu sem áætluð er og tilgreind í auglýsingu.”

Það er sama hvar drepið er niður fæti. Hver einasti þáttur þessa máls gefur tilefni til að ætla að þeir sem drifu málið í gegn hafi sett leikreglur lýðræðisins aftast í forgangsröðina. Tímahrak, leynd, ógagnsæi, skortur á upplýsingum, samráði og faglegri undirbúningsvinnu einkennir allt þetta ferli.

Fyrst ber að nefna að málið skuli hafa verið sett á dagskrá bæjarráðs í sumarfríi bæjarstjórnar en þar hafa einungis D- og S-listi atkvæðisrétt. Þar sem umsækjendur þurfa ekki að skila inn viðskiptaáætlun fyrr en 1. desember 2017 er ljóst að ekkert var því til fyrirstöðu að bera málið undir fjölskipaða bæjarstjórn þremur vikum síðar.

Annað atriði er að samningarnir þrír voru lagðir fyrir bæjarráð á erlendu tungumáli og orðaforðinn sértækur. Samningarnir eru á ensku sem alls ekki er á hvers manns færi að skilja. Samanlagt eru þeir á þriðja tug blaðsíðna. Samantekt starfsmanns á íslensku var hins vegar einungis ein og hálf A4 síða. Ef rétt hefði verið staðið að málum hefði löggiltur skjalaþýðandi verið fenginn til að þýða samningana fyrir bæjarráðsfundinn og óskar Íbúahreyfingin hér með eftir að það verði gert, ekki bara fyrir bæjarfulltrúa heldur íbúa.

Þriðja þáttur þessa máls var að bæjarráð fékk innan við tvo sólarhringa til að kynna sér drög að samningunum (19. júlí kl. 17:42). Kynningarfundur 19. júlí kl. 15:00 með umsækjendum var auk þess boðaður með innan við sólarhrings fyrirvara (18. júlí 16:32). Það fundarboð fór framhjá mér.

Fjórða atriðið er að engin gögn fylgdu málinu sem bentu til forvinnu af neinu tagi. Engin áreiðanleikakönnun var gerð á því hvort um væri að ræða aðila sem væru traustsins verðir; engin greinargerð viðskiptabanka um fjárhagslega burði þeirra til að ráðast í verkefni af stærðargráðunni 50 milljarðar króna; engir útreikningar á arðsemi verkefnisins fyrir Mosfellinga; engar upplýsingar um umhverfisáhrif; ekkert samráð við heilbrigðisyfirvöld, heldur ekki íbúa og engin fagleg álit stjórnsýslustofnana. Lýðræðislegum stjórnsýsluþætti undirbúnings var hreinlega sleppt, ekki einu sinni gengið úr skugga um hvort Burbanks Capital, sem í minnisblaði bæjarstjóra er sagt eiga stærstan hlut í MCPB ehf., sé á skrá yfir félög hjá viðskiptaráði Hollands, sem það er ekki. Reyndar segir í umsókn Hendriks E. Middedorps að aðaleigandinn sé Burbanks Holding BV. Bæjarstjóra og nýbökuðum lóðarhafa ber því ekki saman um hver aðaleigandinn er. Fyrir utan ruglinginn varðandi eignarhaldið og leyndina sem yfir fjármögnuninni hvílir virðast báðir hluthafarnir í MCPB ehf. Burbanks Holding BV og Henri Mittedorp vera til húsa í sömu byggingu í Eindhoven í Hollandi en þess ber að geta að í húsinu, sem ekki er stórt í sniðum, eru tvöhundruð þrjátíu og átta skráð félög.

Er þessi aðdragandi traustvekjandi? Nei, hann er það ekki vegna þess að allar helstu leikreglur lýðræðissamfélagsins hafa verið fótum troðnar og miklum hagsmunum Mosfellinga og reyndar samfélagsins alls stefnt í voða fyrir órökstudda draumsýn um gull og græna skóga úr vösum erlendra auðkýfinga.

Upplýsing er ein helsta forsenda lýðræðisins. Íbúar þessa lands eiga rétt á því að fá að vita á grundvelli hvaða upplýsinga kjörnir fulltrúar taka sínar ákvarðanir. Það er liður í lýðræðinu að þeir byggi þær á þekkingu og gæti jafnræðis þegar gæðum samfélagsins er skipt. Það er háttur einræðisherra skauta framhjá þessu. Erum við virkilega stödd á þeim stað?

Við lestur samningsins vaknar grunur um að þessir aðilar hafi ekki fjármagn til að greiða gatnagerðargjöld nema að þeir fái leyfi til að veðsetja landið. Landið er líklega það verðmikið að þeir geta líka tekið lán út á það til að fjármagna kostnað við að gera það byggingarhæft. Að því loknu geta þeir veðsett kaupréttinn.Samningurinn bendir til þess að þetta séu aðilar með hafa hugmynd en lítið sem ekkert eigið fé. Það má teljast með öllu óábyrgt af bæjarráði að afhenda óþekktum, erlendum aðilum verðmætar eignir sveitarfélagsins. Sá möguleiki er raunverulegur að landið komist í hendur þriðja aðila í gegnum veðsetningar og að sá aðili vilji síðan koma landinu í verð fyrir sem mestan pening, án tillits til hagsmuna sveitarfélagsins. Það gengur þvert á stefnu sveitarfélaga að selja land sem þau eiga.

Þessi samningur verður ekki skilinn öðruvísi en sem atvinnuþróunaraðstoð Mosfellsbæjar við aðila sem bæjarráð veit ekki hverjir eru og hafa ekki sýnt fram á að hafi neitt eigið fé, hvað þá trúverðugleika eða burði til að standa í framkvæmdum upp á 50 milljarða. Í því sambandi vekur athygli að þeir þurfa ekki að framvísa viðskiptaáætlun fyrr en 1. desember 2017.

Hér er um að ræða dýrmætt land í eigu Mosfellsbæjar sem látið er af hendi gegn vægu verði og fyrir starfsemi sem gengur þvert á vilja þjóðarinnar og stefnu stjórnvalda í heilbrigðismálum.

Bæjarfulltrúi Íbúahreyfingarinnar átelur þau vinnubrögð fulltrúa D- og S-lista í bæjarráði Mosfellsbæjar harðlega að hafa í sumarfríi bæjarstjórnar úthlutað óþekktum aðilum í trássi við eðlilega verkferla samtals hundrað og tuttugu þúsund m2 af landi Mosfellsbæjar til eignar undir þrjátíu þúsund m2 einkasjúkrahús og -hótel með þyrlupalli.

Handhöfum leyfist að veðsetja lóðirnar að fengnu óskilgreindu leyfi Mosfellsbæjar og líka kaupréttinn.

Engin gögn fylgdu málinu sem bentu til forvinnu af neinu tagi; engin áreiðanleikakönnun var gerð á því hvort um væri að ræða aðila sem væru traustsins verðir; engin greinargerð viðskiptabanka um fjárhagslega burði þeirra til að ráðast í verkefni af stærðargráðunni 50 milljarðar króna; engir útreikningar á arðsemi verkefnisins fyrir Mosfellinga; engar upplýsingar um umhverfisáhrif; ekkert samráð við heilbrigðisyfirvöld, heldur ekki íbúa og engin fagleg álit stjórnsýslustofnana. Lýðræðislegum stjórnsýsluþætti undirbúnings var hreinlega sleppt.

Við lestur samningsins vaknar grunur um að þessir aðilar hafi ekki fjármagn til að greiða gatnagerðargjöld nema að þeir fái leyfi til að veðsetja landið. Landið er líklega það verðmikið að þeir geta líka tekið lán út á það til að fjármagna kostnað við að gera það byggingarhæft. Að því loknu geta þeir veðsett kaupréttinn.

Samningurinn bendir til þess að þetta séu aðilar með hafa hugmynd en lítið sem ekkert eigið fé. Það má teljast með öllu óábyrgt af bæjarráði að afhenda óþekktum, erlendum aðilum verðmætar eignir sveitarfélagsins. Sá möguleiki er raunverulegur að landið komist í hendur þriðja aðila í gegnum veðsetningar og að sá aðili vilji síðan koma landinu í verð fyrir sem mestan pening, án tillits til hagsmuna sveitarfélagsins. Það gengur þvert á stefnu sveitarfélaga að selja land sem þau eiga.

Þessi samningur verður ekki skilinn öðruvísi en sem atvinnuþróunaraðstoð Mosfellsbæjar við aðila sem bæjarráð veit ekki hverjir eru og hafa ekki sýnt fram á að hafi neitt eigið fé, hvað þá trúverðugleika eða burði til að standa í framkvæmdum upp á 50 milljarða. Í því sambandi vekur athygli að þeir þurfa ekki að framvísa viðskiptaáætlun fyrr en 1. desember 2017.

Hér er um að ræða dýrmætt land í eigu Mosfellsbæjar sem látið er af hendi gegn vægu verði og fyrir starfsemi sem gengur þvert á vilja þjóðarinnar og stefnu stjórnvalda í heilbrigðismálum.

Sigrún H Pálsdóttir

bæjarfulltrúi Íbúahreyfingarinnar

S. 866 9376

Viðbætur. 1. Á fundinum í gær gerði ég að sérstöku umræðuefni hvernig staðið var að málum í tengslum við endurskoðun á aðalskipulagi Mosfellsbæjar 2011-2030 en endurskoðun fór fram á sama tíma og verið var að gera samninga við Primacare sem er sambærilegt verkefni. Undirrituð var þá fulltrúi S-lista í umhverfisnefnd og gerði ásamt fulltrúa M-lista alvarlegar athugasemdir við staðarval en sjúkrahúsið verður í útjaðri íbúabyggðar á jarðhitasvæðinu við Sólvelli. Einnig gerði ég athugasemdir við að ekki væri fjallað nánar um sjúkrahús Primacare í greinargerð með aðalskipulagi og heldur ekki gerð grein fyrir áhrifum þess í umhverfisskýrslu aðalskipulags. Þessi athugasemd kom inn á borð skipulagsnefndar á þessum tíma fyrir mína tilstilli og var rædd þar en ekki samþykkt að gera neitt í málinu.

2.” Í greinargerð með aðalskipulagi segir á bls. 38 undir heilbrigðisstofnanir: Sunnan Sólvalla er skilgreint 6,2 ha svæði fyrir þjónustustofnanir (322-S). Þar er áformað að setja á stofn sjúkrahús og hótel ásamt annarri starfsemi af svipuðum toga.” Þetta er allt og sumt.