Samskiptavandi ríkis og sveitarfélaga

pudiÁ vettvangi sveitarfélaga heyrist oft kvartað yfir því að verkefni sem tekin hafa verið yfir frá ríkinu séu dýrari í rekstri en til stóð. Á undanförnum vikum hef ég heyrt nokkrar skýringar á þessu.
  1. Kostnaður vegna lagabreytinga sé ekki metinn að verðleikum og rekstur verkefna s.s. málefni fatlaðra því dýrari en til stóð í upphafi;
  2. Sveitarfélögin hafi sjálf ekki verið nógu vel undirbúin og hafi haft misjafna burði til að taka yfir verkefni frá ríkinu;
  3. Tillitsleysi ríkisvaldsins sem kristallast í því að það heldur ekki gerða samninga fyrri ríkisstjórna sem aftur dregur úr mætti sveitarfélaga til að gera og standa við langtímaáætlanir í fjármálum;
  4. Almennt samráðs- og sambandsleysi ríkis og sveitarfélaga þegar kemur að ráðstöfun fjár og fjármálastjórnun sameiginlegra verkefna á sviði velferðar-, samgöngu- og menntamála.
Þetta er ekki uppörvandi upptalning og heldur ekki tæmandi en ef marka má það sem nýverið kom fram á fjármálaráðstefnu Sambands íslenskra sveitarfélaga og aðalfundi Sambands sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu ríkir ákveðið stjórnleysi í fjármálum þessara tveggja meginstoða samfélagsins vegna samskiptaleysis sem líklegt er að kosti þjóðina mikla fjármuni, –  að því er virðist allsendis að óþörfu.
Sigrún Pálsdóttir
bæjarfulltrúi Íbúahreyfingarinnar

Fjárhagsáætlun 2015 – persónur og leikendur

IMG_1060Þessa dagana eru starfsmenn Mosfellsbæjar í óða önn að ljúka við drög að fjárhagsáætlun en hún segir til um í hvaða verkefni tekjum bæjarsjóðs og skattpeningum íbúa verður varið á næsta fjárhagsári. Kjörnir fulltrúar í nefndum og ráðum hafa enn ekki fengið að skoða herlegheitin en það stendur til að kynna þau í lok mánaðar. Annatími er því framundan hjá pólitíkusum í Mosfellsbæ.

Íbúahreyfingin hefur haft ýmislegt við framkvæmdina á þessu árlega verkefni að athuga og telur að lýðræðislegra væri að fastanefndir hefðu stefnumarkandi hlutverki að gegna og kæmu að vali á verkefnum strax í upphafi vinnunnar en ekki þegar að því er að mestu lokið eins og nú er.

Fjárhagsáætlun er unnin í umboði bæjarráðs og samkvæmt ákvæði í samþykkt um stjórn Mosfellsbæjar um verkefni ráðsins, gr. 31, hafa embættismenn tillögurétt við gerð hennar. Fastanefndir hafa samkvæmt sömu samþykkt þó aðeins umsagnarrétt um drögin.

Þegar málið er skoðað er þetta eina samþykkt um stjórn sveitarfélags á höfuðborgar-svæðinu sem hefur að geyma ákvæði þar sem lýðræðislega kjörnir fulltrúar eru settir skör lægra en embættismenn þegar kemur að því að hafa áhrif á hvernig fjármunum sveitarfélags er ráðstafað. Hverju það sætir er í raun stjórnsýslulegt rannsóknarefni. Líklegasta skýringin er þó sú að bæjarfulltrúar þess meirihluta sem stóð
að samþykktinni hafi verið að útvíkka sitt vald umfram það sem þeim bar á kostnað fastanefndanna því eins og málum er háttað er bæjarstjóri, og oddviti meirihlutans, yfirmaður starfsliðs sveitarfélagsins og lýtur það hans stjórn en það gera fastanefndirnar ekki.

Í sveitarfélögum á Norðurlöndum er löng hefð fyrir vel skipulagðri og öflugri stjórnsýslu þar sem kjörnir fulltrúar sinna stefnumörkun og eftirliti með stjórnsýslunni en koma ekki að daglegum rekstri og ákvörðunum en þannig er því háttað þar sem stjórnsýsla er veik og mörk óljós á milli stjórnsýslu og kjörinna fulltrúa. Á Íslandi þykir jafnvel sjálfsagt að æðsti yfirmaður stjórnsýslunnar sé jafnframt kjörinn fulltrúi sem á þá að hafa eftirlit með sjálfum sér. Álíka starfshættir áttu stóran þátt í Hruninu. Hér er því komið næsta stjórnsýslulega úrlausnarefnið, að þessu sinni samstarfsverkefni milli löggjafans og sveitarfélaganna. 

Það þarf varla að taka fram að öflug stjórnsýsla sem setur fram tillögur við gerð fjárhagsáætlunar er mikilvæg hverju sveitarfélagi en það að fastanefndir hafi lítið sem ekkert um verkefnavalið að segja er hins vegar umhugsunarefni í samfélagi sem kennir sig við lýðræði.

Íslensk stjórnmál einkennast oftar en ekki af meirihlutaræði. Við þannig aðstæður mega sjónarmið minnihlutans sín lítils. Við í Íbúahreyfingunni segjum að stjórnmál eigi að snúast um málefni en ekki flokka og fylkingar. Vinnan framundan í fjárlagagerðinni verður prófsteinn á hvort verður ofan á.

Sigrún Pálsdóttir, bæjarfulltrúi Íbúahreyfingarinnar

Skólaskýrsla – Vinnuplagg eða glansmynd?

Skólaskýrsla – Vinnuplagg eða glansmynd?

mosoNýlega var ársskýrsla skólaskrifstofu Mosfellsbæjar kynnt í bæjarstjórn. Um er að ræða greinargott og efnismikið plagg nema hvað þar vantar upplýsingar um þær miklu áskoranir sem skólayfirvöld í sveitarfélaginu standa frammi fyrir. 

Undirrituð sá sig knúna til að gera athugasemd við þetta og nefndi í því sambandi eitt lítið dæmi um vandamál sem ekki er nefnt í skýrslunni en það eru óralangir biðlistar í píanónám í Listaskóla Mosfellsbæjar. Skortur á slíkum upplýsingum er gegnumgangandi í skýrslunni.
Nú er ársskýrslum almennt ætlað að gefa glögga mynd af rekstri og þeim vandamálum sem verið er að kljást við. Fyrir okkur bæjarfulltrúa er afar brýnt að ársskýrslan gefi raunsanna mynd. Við þurfum að fá að vita hvar skórinn kreppir. Eða hvernig eigum við annars að takast á við þá erfiðleika, litla og stóra, sem svo sannarlega er við að stríða í skólamálum hér í bæ?
En upplýsandi og raunsönn ársskýrsla er ekki bara mikilvæg fyrir bæjarfulltrúa, heldur líka þá íbúa sem áhuga hafa á að fylgast með og jafnvel blanda sér í umræðuna. Þegar dregin er upp glansmynd sem gefur til kynna að allt sé í himnalagi geta bæjaryfirvöld misst af því tækifæri að eiga gjöful skoðanaskipti við íbúa um skólamálin. Önnur afleiðing gæti verið trúnaðarbrestur sem litar samskiptin við sveitarfélagið.
Á fundinum örlaði á vilja D-lista til að skoða málið og vona ég svo sannarlega að af því verði.
Sigrún Pálsdóttir
bæjarfulltrúi
ibuahreyfingin@ibuahreyfingin.is

Pin It on Pinterest