Gagnsæi sveitarfélaga

Íbúahreyfinginn hefur verið mjög virk í bæjarmálum frá því hún hlaut kosningu fyrir rúmu ári síðan. Þó hún láti sér öll mál varða, hefur hún sérstaklega beitt sér fyrir gagnsæi en við í Íbúahreyfingunni teljum að gagnsæi sé forsenda þess að íbúarnir hafi möguleika til aukinna áhrifa og valda. Sú barátta heldur áfram þar til málum verður þannig fyrir komið að þau samrýmast tillögu okkar um gagnsæi sveitarfélaga, en við höfum flutt eftirfarandi tillögu í bæjarstjórn.

“Bæjarstjórn Mosfellsbæjar ályktar að öll gögn í umsjón sveitarfélagsins, stofnanna þess og fyrirtækja í eigu hans að hluta eða öllu leiti skulu hér eftir vera opin og aðgengileg almenningi án hindrana, nema brýnar ástæður séu til annars. Skilgreindar verða skýrar viðmiðunarreglur um hvað teljast ástæður til hindrana með tilliti til persónuverndar, öryggissjónarmiða og annara ríkari hagsmuna. Undantekningar skulu vera vel rökstuddar og skal ekki hindra aðgang meira en til að mæta þeim rökum. Mosfellsbær, stofnanir hans og fyrirtæki í hans eigu að hluta eða öllu leiti skulu þegar eins fljótt og auðið er birta skrá yfir þau gögn og gagnasöfn sem þær ráða yfir og gera gögn þeirra aðgengileg á því formi sem þau eru nú á. Jafnframt skal skrá gagnasöfn sem ekki er opnaður aðgangur að, tilgreina efnistök þeirra, ástæður fyrir hindrunum á aðgengi og hvenær þeim hindrunum verði aflétt. Til lengri tíma skal leitast við að gera gögnin aðgengileg á stöðluðu, tölvutæku formi sem tekur tillit til allra þátta sem kveðið er á um í skilgreiningu opinna gagna. Mosfellsbær og stofnanir hans skulu einnig gera úttekt á því hvort starfsemi þeirra gefi ástæðu til að safna sérstaklega gögnum umfram það sem þegar er gert í þeim tilgangi að auka gagnsæi á starfsemi sína eða á samfélagið almennt.”
Sambærileg tillaga var flutt af Íbúahreyfingunni á þingi Sambands Íslenskra Sveitarfélaga á Akureyri í haust, þingið vísaði málinu til lýðræðisnefndar.
Bæjarstjórn Mosfellsbæjar vísaði málinu til lýðræðisnefndar en þrátt fyrir ítrekaðar óskir fulltrúa Íbúahreyfingarinnar, hefur tillagan ekki verið tekin á dagskrá þar.
Tillagan felur í sér kúvendingu á aðgangi að upplýsingum sveitarfélagsins, þ.e. Í stað þess að allt sé lokað nema það sem sérstaklega hefur verið opnað almenningi, er allt opið nema sérstaklega sé lokað og þá fylgi rök s.s. persónuverndarsjónarmið, en við teljum ekki að viðskiptahagsmunir nægi til gagnaleyndar þar sem farið er með opinbert fé.
Við hvetjum íbúa Mosfellsbæjar til þess að taka þátt í starfi Íbúahreyfingarinnar, breytingar koma ekki af sjálfum sér.

Jón Jósef Bjarnason,
bæjarfulltrúi Íbúahreyfingarinnar,
jonb@ibuahreyfingin.is

Greinin birtist í Mosfellingi 24. febrúar 2011

Opinn hugbúnaður

Við gerð fjárhagsáætlunar fyrir Mosfellsbæ, lagði Íbúahreyfingin m.a. til að bæjarfélagið færi kerfisbundið í að skipta tölvukerfum sínum yfir í opinn hugbúnað, en með því má spara ótaldar milljónir árlega.
Sparnaðurinn nær ekki bara til bæjarfélagsins, heldur sparar þessi aðgerð gjaldeyri og fjárfestingar hjá íbúum Mosfellsbæjar með börn á skólaaldri. Opinn hugbúnaður er einnig atvinnuskapandi innanlands.
Ekki er minnst á þetta í fjárhagsáætlun bæjarins, haldið er áfram að fjárfesta í dýrum hugbúnaði í stað þess að nota sambærilegann búnað sem kostar ekkert og er öllum aðgengilegur.
Íbúahreyfingin hefur ítrekað bent á þessa sparnaðarleið, fyrir nokkru var reynt að innkalla tölvu sem Íbúahreyfingin hefur afnot af í þeim tilgangi að uppfæra hugbúnað sem á henni er, en vart hefur verið töluverðra vandræða hjá öðrum fulltrúum í bæjarráði og bæjarstjórn sem ekki nota opinn hugbúnað.. Íbúahreyfingin mótmælti þessu og hefur sett upp opinn hugbúnað á þessa tölvu og með því sparað hugbúnaðarleyfi fyrir sem hugsanlega nemur tugum þúsunda. Engin vandamál hafa komið upp við notkun á henni.
Það er trúlega minni breyting fyrir fólk að skipta úr Office 2003 yfir í OpenOffice, sem er opinn og frjáls hugbúnaður, heldur en að fara yfir í Office 2007, en við gengum lengra og skiptum úr Windows yfir í Ubuntu.
Við hvetjum íbúa til þess að aðstoða okkur við að þrýsta á að bæjarfélagið og skólar taki upp opinn hugbúnað.
Að lokum hvetjum við íbúa til þess að taka þátt í starfi og baráttu Íbúahreyfingarinnar fyrir opinni stjórnsýslu, gagnsæi og auknu íbúalýðræði.

Jón Jósef Bjarnason,
bæjarfulltrúi Íbúahreyfingarinnar,
jonb@ibuahreyfingin.is

Greinin birtist í Mosfellingi 24.febrúar 2011

Mannréttindi fótum troðin í Mosfellsbæ

Viðmiðunarupphæð fjárhagsaðstoðar var á dagskrá fjölskyldunefndar Mosfellsbæjar þann 25. janúar 2011. Á fundinum lagði fulltrúi Íbúahreyfingarinnar það til að afgreiðslu málsins yrði frestað í ljósi þess að von var á birtingu neysluviðmiða af hálfu Velferðarráðuneytisins. Auk þess lágu fyrir nefndinni tilmæli til sveitarstjórna frá ráðherra um að þær tryggi að einstaklingar hafi að lágmarki sambærilega fjárhæð og atvinnuleysisbætur til framfærlsu á mánuði, eða tæpar 150.000 krónur á mánuði. Nefndin ákvað hinsvegar að leggja það til við bæjarstjórn að viðmiðunarupphæðin taki breytingum í samræmi við verðlagsþróun. Þannig hækki fjárhæðin sem um ræðir fyrir einstakling úr 125.540 krónum á mánuði í 128.627 þúsund krónur á mánuði frá og með janúar 2011.
Við afgreiðslu málsins lagði fulltrúi Íbúahreyfingarinnar því fram eftirfarandi bókun: ,,25. grein Mannréttindayfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna hljóðar svo: Allir eiga rétt á lífskjörum sem nauðsynleg eru til verndar heilsu og vellíðan þeirra sjálfra og fjölskyldu þeirra. Telst þar til fæði, klæði, húsnæði, læknishjálp og nauðsynleg félagsleg þjónusta, svo og réttur til öryggis vegna atvinnuleysis, veikinda, fötlunar, fyrirvinnumissis, elli eða annars sem skorti veldur og menn geta ekki við gert. Mæðrum og börnum ber sérstök vernd og aðstoð. Öll börn, hvort sem þau eru fædd innan eða utan hjónabands, skulu njóta sömu félagslegu verndar.

Þá hljóðar 76. gr. íslensku stjórnarskrárinnar svo: Öllum, sem þess þurfa, skal tryggður í lögum réttur til aðstoðar vegna sjúkleika, örorku, elli, atvinnuleysis, örbirgðar og sambærilegra atvika. Öllum skal tryggður í lögum réttur til almennrar menntunar og fræðslu við sitt hæfi. Börnum skal tryggð í lögum sú vernd og umönnun sem velferð þeirra krefst.

Í ljósi ofangreinds harmar fulltrúi Íbúahreyfingarinnar ákvörðun nefndarinnar því ljóst er að samþykkt viðmiðunarupphæð dugar ekki til framfærslu og brýtur þar með í bága við stjórnarskrá og mannréttindi.”
Bæjarstjórn ákvað svo á fundi sínum þann 2. febrúar 2011, gegn atkvæði fulltrúa Íbúahreyfingarinnar, að staðfesta ákvörðun meirihluta fjölskyldunefndar.
Það skiptir máli hverjir stjórna í Mosfellsbæ.

Kristbjörg Þórisdóttir
fulltrúi Íbúahreyfingarinnar í fjölskyldunefnd

Þórður Björn Sigurðsson
varabæjarfulltrúi Íbúahreyfingarinnar

Greinin birtist í mosfellingi 24. febrúar 2011

Dýrkeypt hugmyndafræði

Í tengslum við vinnu við fjárhagsáætlun 2011-2014 gerði Íbúahreyfingin athugasemd við að Mosfellsbær væri í sjálfskuldarábyrgð á láni til byggingafyrirtækis í einkaeigu upp á 246 milljónir kr. Tillaga Íbúahreyfingarinnar um að senda málið til Innanríkisráðuneytis var felld en samþykkt að leita álits lögmanns bæjarins og hefur það nú borist bæjaryfirvöldum. Niðurstaðan er einhlít, þ.e. það er að sjálfskuldarábyrgðin stangist á við sveitarstjórnarlög.
Þegar ráðist var í einkarekna samfélagsuppbyggingu í Mosfellsbæ var því heitið að enginn kostnaður félli á íbúa Mosfellsbæjar, eða eins og Haraldur Sverrisson orðaði það í greininni Ný hugmyndafræði um uppbyggingu íbúðahverfa haustið 2005: „Ljóst er að kostnaður við uppbyggingu leggst ekki á þá íbúa sem fyrir eru í bæjarfélaginu heldur stendur framkvæmdin sjálf undir þeim kostnaði. Þetta eru ánægjuleg tíðindi fyrir Mosfellinga.“
Þegar skrifað var upp á sjálfskuldarábyrgðina hinn 24. september 2009 var löngu ljóst að uppbyggingin í Helgafellslandinu hefði siglt í strand. Til marks um það er að í september 2008, fyrir Hrun, var farið að bjóða lóðirnar þar á á vaxtalausum lánum. Samkvæmt könnun Ara Skúlasonar hagfræðings á umfangi byggingarbólunnar var hlutfall byggingarmagns af fjölda íbúða í sveitarfélaginu 37,9% eða um 1000 lóðir og íbúðir á ýmsum stigum. Sama hlutfall var undir 20% í þeim sveitarfélögum sem komu næst á eftir. Samkvæmt upplýsingum í greinargerð með nýju aðalskipulagi er sveitarfélagið með lóðir og íbúðir sem uppfylla byggingarþörf næstu átta ára.
Í stað þess að viðurkenna skipbrotið sem einkavæðing skipulagsmála í sveitarfélaginu hafði í för með sér og láta einkafyrirtækið leysa sinn vanda, eins og einkafyrirtæki eiga að gera, var tekin sú ákvörðun, þvert á lög og pólitísk loforð, að ábyrgjast skuldir einkafyrirtækis. Það hefði væntanlega ekki verið þægilegt fyrir sitjandi meirihluta að fara inn í kosningar vorið 2010 ef bæjarbúar hefðu fengið réttar upplýsingar um afleiðingar hinnar „nýju hugmyndafræði“.
Í minnisblaði bæjarstjóra þar sem brugðist er við álitinu er því borið við að bæjaryfirvöld hafi talið að gerningar þeir sem til umfjöllunar eru í álitinu falli undir „daglegan rekstur“ bæjarfélagsins, en framkvæmdastjóri bæjarfélags má skv. sveitastjórnarlögum ábyrgjast fyrir hönd bæjarfélagsins slík minniháttar viðskipti. Íbúahreyfingin hefur vísað þeirri túlkun á bug enda um mjög háa fjárhæð að ræða og viðskipti sem tæpast eiga sér hliðstæðu í bókhaldi bæjarfélagsins. Þá ber meðferð málsins þess merki að ekki hafi verið litið á afgreiðslu þess sem daglegan rekstur. Málið var afgreitt í bæjarráði og bæjarstjórn, sem varla er venja með daglegan rekstur sveitarfélagsins. Þá skrifar prókúruhafi bæjarins undir ábyrgðina með vísun í afgreiðslu 950. fundar bæjarráðs.
Til að kóróna þann trúnaðarbrest sem málið er gagnvart íbúum Mosfellsbæjar var það meðhöndlað sem trúnaðarmál í stjórnkerfi Mosfellsbæjar þar til Íbúahreyfingin gekk í að afhjúpa það.
Undirritun sjálfskuldarábyrgðarinnar er hvoru tveggja pólitískt skipbrot einkavæðingarstefnunnar og væntanlega lögbrot. Það er ekki frambærilegt fyrir kjörna fulltrúa að segja: „Ég vissi ekki betur“ þar sem þeim ber skylda til samkvæmt sveitarstjórnarlögum að leita réttra upplýsinga.
Í ljósi þessa fór Íbúahreyfingin fram á afsögn þeirra kjörnu fulltrúa sem ábyrgð bera á sjálfskuldarábyrgðinni á síðasta fundi bæjarstjórnar. Tillagan var felld með 6 atkvæðum.

Kristín I. Pálsdóttir,
ritari Íbúahreyfingarinnar

Greinin birtist í Mosfellingi 24. febrúar 2011

Íbúahreyfingin fer fram á afsögn kjörinna fulltrúa – Fréttatilkynning

Í byrjun febrúar 2011 barst bæjaryfirvöldum í Mosfellsbæ lögfræðiálit frá LEX sem sveitarfélagið lét gera vegna fyrirgrennslan Íbúahreyfingarinnar á lögmæti sjálfskuldarábyrgðar Mosfellsbæjar á láni Landsbanka til Helgafellsbygginga upp á 246 milljónir. Í innihaldi álitsins felst viðurkenning á því sjónarmiði sem Íbúahreyfingin hefur haldið á lofti, það er að umrædd sjálfskuldarábyrgð stangist á við sveitarstjórnarlög.
Í minnisblaði bæjarstjóra þar sem brugðist er við álitinu er því borið við að bæjaryfirvöld hafi talið að gerningar þeir sem til umfjöllunar eru í álitinu falli undir „daglegan rekstur“ bæjarfélagsins, en framkvæmdastjóri bæjarfélags má skv. sveitastjórnarlögum ábyrgjast fyrir hönd bæjarfélagsins slík minniháttar viðskipti. Íbúahreyfingin vísar þeirri túlkun á bug enda um mjög háa fjárhæð að ræða og viðskipti sem tæpast eiga sér hliðstæðu í bókhaldi bæjarfélagsins. Þá ber meðferð málsins þess merki að ekki hafi verið litið á afgreiðslu þess sem daglegan rekstur. Málið var afgreitt í bæjarráði og bæjarstjórn, sem varla er venja með daglegan rekstur sveitarfélagsins. Þá skrifar prókúruhafi bæjarins undir ábyrgðina með vísun í afgreiðslu 950. fundar bæjarráðs.
Þegar ráðist var í uppbyggingu íbúðahverfa samkvæmt „nýrri hugmyndafræði“ Sjálfstæðisflokksins um einkarekna samfélagsuppbyggingu var því heitið að enginn kostnaður félli á íbúa Mosfellsbæjar, eða eins og Haraldur Sverrisson, bæjarstjóri, orðaði það í blaðagrein haustið 2005:„Ljóst er að kostnaður við uppbyggingu leggst ekki á þá íbúa sem fyrir eru í bæjarfélaginu heldur stendur framkvæmdin sjálf undir þeim kostnaði. Þetta eru ánægjuleg tíðindi fyrir Mosfellinga.“
Undirritun sjálfskuldarábyrgðarinnar virðist því vera hvoru tveggja pólitískt skipbrot einkavæðingarstefnunnar og lögbrot. Í ljósi þess trúnaðarbrests sem orðinn er milli Mosfellinga og þeirra kjörnu fulltrúa sem ábyrgð bera á sjálfskuldarábyrgðinni fór Íbúahreyfingin fram á afsögn umræddra kjörinna fulltrúa á 552. fundi bæjarstjórnar í gær. Þá vill Íbúahreyfingin að málinu verði vísað til úrskurðar Innanríkisráðuneytisins.

Jón Jósef Bjarnason,
bæjarfulltrúi Íbúahreyfingarinnar í Mosfellsbæ
S: 897 9858
www.ibuahreyfingin.is
PS. Um Helgafellsbyggingar og Mosfellsbæ
Hjálagt er lögfræðiálit LEX.

Pin It on Pinterest