by ibuahreyfingin | 24 Nov, 2011 | Fréttir
Í Kastljósi í liðinni viku var umfjöllun sem kallaðist „Lýðræði í kreppu“. Þar kom fram hvernig traust á stjórnmálamönnum hrundi með fjármálaloftköstulunum árið 2008. Í þættinum voru birtar myndir af kynningarfundi lýðræðisnefndar Mosfellsbæjar sem haldinn var á dögunum og einnig var talað við kynningarstjóra bæjarins. Kynningarstjórinn útlistaði í löngu máli hversu erfitt væri að fá fólk til að taka þátt í þeim viðburðum sem bærinn stendur að í nafni lýðræðisvæðingar.
Svo skemmtilega vildi til að ég var stödd á þessum fundi lýðræðisnefndar og eftir fundinn skrifaði ég athugasemd sem ég sendi á lýðræðisnefnd og birti líka sem grein á vefritinu Smugan.is. Nafn greinarinnar er „Af hverju nennir fólk ekki að mæta á fundi?“. Hún er aðgengileg á www.ibuahreyfingin.is og fjallar um tilgangsleysi þess að halda fundi þar sem vandlega er passað upp á að lýðræðisleg umræða komist ekki á flug og að ekki falli skuggi á skoðanir þeirra sem valdið hafa.
í Kastljósþáttunum varpar fréttamaðurinn fram spurningunni: „Er fólk ekki bara komið með upp í kok af því að stjórnmálamennirnir virðast, sama hvað tautar og raular, alltaf eiga síðasta orðið?“ Gerry Stoker, breskur stjórnmálafræðiprófessor, svaraði því til að það væri raunin, fólk nennir ekki að taka þátt í lýðræðisferlum þar sem lokaniðurstaðan er algjörlega í höndum stjórnmálamanna.
Ég hef nokkuð oft mætt á fundi sem haldnir eru í nafni lýðræðis hjá bænum og svo virðist sem þeir sem standa að þessum fundum haldi sjálfir að þeir séu framlag til lýðræðisvæðingar. Það er hins vegar ekki sú tilfinning sem ég og mjög margir aðrir hafa af þessum viðburðum.
Fyrir kosningar var haldinn fundur þar sem meirihlutinn neitaði að svara fyrirspurnum. Í október 2010 var haldinn íbúafundur um fjárhagsáætlun Mosfellsbæjar. Íbúar áttu þar að koma með tillögur að breytingum á fjárhagsáætlun án þess að hafa nein gögn í höndunum til að gera það mögulegt að koma með vitrænar tillögur. Afar óljóst úrvinnsluferli kórónaði svo þessa „lýðræðisaðgerð“.
Lýðræðisnefnd hefur nú lokið störfum. Íbúakosningar verða ekki bindandi og 20% íbúa þarf til að kalla eftir íbúakosningu. Hægt hefði veið að ganga miklu lengra í því að færa valdið aftur til fólksins en lýðræðisnefnd, að undanskildum fulltrúa Íbúahreyfingarinnar, kaus að nota ekki tækifærið. Þessar niðurstöður segja mér að fólk í nefndinni hafi gleymt því hvert það sækir valdið, þ.e. til almennings.
Íbúalýðræði felst ekki eingöngu í íbúakosningum en þær eru þó mikilvægt verkfæri fyrir íbúa til að grípa inni í aðgerðir stjórnvalda. Ein rök fyrir því að ekki var lengra gengið eru þau að við búum við fulltrúalýðræði og virðast þau rök byggja á þeim misskilningi að það sé ósamrýmanlegt íbúalýðræði.
Oft heyrist í umræðum að vandamál íslenskra stjórnmála sé vöntun á sterkum leiðtogum. Ég tel að þetta sé „rangur misskilningur“. Mín heitasta ósk varðandi stjórnmál á Íslandi er að almenningur hætti að bíða eftir misvitrum leiðtogum og axli sjálfur ábyrgð á lýðræðinu með þátttöku og málefnalegum skoðanaskiptum.
Þær misheppnuðu uppfærslur á lýðræðinu sem ég hef orðið vitni að í Mosfellsbæ eru hins vegar ekki vörður á vegi hins nýja lýðræðis.
Kristín I. Pálsdóttir
Greinin birtist í Mosfellingi 10. nóvember 2011.
64.170181-21.70583
by ibuahreyfingin | 19 Nov, 2011 | Fréttir
Íbúahreyfingin í Mosfellsbæ hefur beðið um álit Persónuverndar á gildissviði persónuverndarlaga hvað varðar upplýsingar um afskriftir á lögboðnum gjöldum lögaðila til sveitarfélags og hvort að birting á slíkum upplýsingum falli undir persónuverndarlög.
Undanfari málsins er sá að þann mars á þessu ári bæjarráð og bæjarstjórn afskriftir á gjöldum til sveitarfélagsins. Íbúahreyfingin lagði þá til að „allar upplýsingar um afskrifaðar skuldir lögaðila verði birtar opinberlega ásamt ástæðum fyrir því hvers vegna ekki sé talið mögulegt að innheimta kröfuna. Einnig, að allar upplýsingar um afskrifaðar skuldir einstaklinga þar sem félagslegar aðstæður eru ekki ástæða afskrifta séu birtar opinberlega.“
Ákveðið var að fela framkvæmdastjóra stjórnsýslusviðs að skrifa umsögn um tillöguna sem síðan færi til bæjarráðs.
Íbúahreyfingin grennslaðist fyrir um afdrif tillögunnar í maí og ágúst en fékk engin svör og ákvað í september að birta upplýsingar um afskriftir til lögaðila í dreifiriti sem borðið var í öll hús í Mosfellsbæ.
Eftir nokkuð skrautlega stjórnsýslumeðferð á málinu var samþykkt með 6 af 7 atkvæðum í bæjarstjórn að „fram fari lögfræðileg skoðun á því hvort brotið hafi verið gegn reglum Mosfellsbæjar um meðferð mála, ákvæðum sveitarstjórnarlaga og ákvæðum annarra laga sem kveða á um vernd persónuupplýsinga þegar Íbúahreyfingin birti upplýsingar um afskriftir til lögaðila í Mosfellsbæ í dreifibréfi til íbúa Mosfellsbæjar í september sl.“
18. október 2011 barst svo lögfræðiálit LEX unnið af Heiðrúnu Lind Marteinsdóttur og Víði Smára Petersen þar sem niðurstaðan er eftirfarandi:
„- Upplýsingar um afskriftir lögaðila hjá sveitarfélögum heyra undir þagnarskyldu sveitarstjórnarmanna. Óheimilt var því fyrir sveitarstjórnarmann að birta upplýsingarnar opinberlega.
– Birting umræddra upplýsinga var ekki í samræmi við lög nr. 77/2000 um persónuvernd og meðferð persónuupplýsinga.
– Brot sveitarstjórnarmanns gegn þagnarskyldu sinni er refsiverður verknaður, skv. 136. gr. hgl. eða 230. gr. hgl. Rétt væri að Mosfellsbær upplýsti innanríkisráðherra um háttsemi umrædds sveitarstjórnarmanns og jafnvel sendi erindi til ríkissaksóknara.
– Brot á lögum nr. 77/2000 geta varðað sektum, fangelsi eða skaðabótaábyrgð. Mosfellsbær ber aftur á móti ekki ábyrgð á umræddu broti heldur aðeins sá sem birti upplýsingarnar.
– Mosfellsbær gæti þó borið almenna skaðabótaábyrgð á grundvelli reglunnar um vinnuveitandaábyrgð ef einhver umræddra lögaðila hefur orðið fyrir tjóni vegna birtingarinnar. Ýmis sjónarmið mæla þó gegn því að reglan um vinnuveitandaábyrgð eigi við.
– Mosfellsbæ er óheimilt að birta upplýsingar um afskriftir lögaðila og einstaklinga hjá sveitarfélaginu, án samþykkis viðkomandi aðila.“
Í áliti LEX er komist að þeirri niðurstöðu að birtingin sé brot á persónuverndarlögum en Íbúahreyfingin telur þá túlkun á lögunum vægast sagt umdeilanlega þar sem skýr greinarmunur er gerður í íslenskum lögum á persónu og lögaðila.
Íbúahreyfingin ákvað því að biðja Persónuvernd um álit á gildissviði persónuverndarlaga með tilliti til upplýsinganna sem Íbúahreyfingin birti.
Fyrirspurnin til Persónuverndar er hér að neðan og lögfræðiálit LEX, blað Íbúahreyfingarinnar og blað yfir feril málsins fylgir í viðhengi. Einnig bendum við á greinar um málið á bloggi Íbúahreyfingarinnar http:ibuahreyfingin.is og bloggi Þórðar Björns Sigurðssonar http://blog.eyjan.is/tbs/.
F.h. Íbúahreyfingarinnar
Jón Jósef Bjarnason
GSM: 897-9858
“Ágæti viðtakandi.
Í september síðastliðnum birti Íbúahreyfingin í Mosfellsbæ lista með upplýsingum um afskriftir Mosfellsbæjar á skuldum lögaðila, sem fylgir hér í viðhengi. Til að gera langa sögu stutta var meirihluti bæjarstjórnar ósáttur við birtingu upplýsinganna og pantaði lögfræðiálit sem barst þann 18. október.
Í beiðni bæjarstjórnar um álitið er m.a. beðið um álit með tilliti til „laga sem kveðja á um vernd persónuupplýsinga“ þrátt fyrir að Íbúahreyfingin telji sig alls ekki hafa birt neinar persónuupplýsingar. Hér er bókun bæjarstjórnar:
„Bæjarstjórn óskar eftir því við lögmenn bæjarins að fram fari lögfræðileg skoðun á því hvort brotið hafi verið gegn reglum Mosfellsbæjar um meðferð mála, ákvæðum sveitarstjórnarlaga og ákvæðum annarra laga sem kveða á um vernd persónuupplýsinga þegar Íbúahreyfingin birti upplýsingar um afskriftir til lögaðila í Mosfellsbæ í dreifibréfi til íbúa Mosfellsbæjar í september sl.”
Í álitinu, sem fylgir í viðhengi, er komist svo að þeirri niðurstöðu m.a. að brotið hafi verið gegn persónuverndarlögum með birtingunni.
„Birting umræddra upplýsinga var ekki í samræmi við lög nr. 77/2000 um persónuvernd og meðferð persónuupplýsinga.“
Sá kafli álitsins sem leiðir til þessarar niðurstöðu er eftirfarandi kafli:
“Fjárhagsupplýsingar um einstaklinga og lögaðila fela í sér persónuupplýsingar í skilningi laga nr. 77/2000 um persónuvernd og meðferð persónuupplýsinga (prl.), sbr. 1. tölul. 2. gr. og 3. mgr. 6. gr. laganna. Dreifing slíkra persónuupplýsinga í formi opinberrar birtingar felur ótvírætt í sér vinnslu þeirra í skilningi 2. tölul. 2. gr. prl., sbr. dóm Hæstaréttar frá 6. desember 2007 í máli nr. 201/2007.
Veiting og vinnsla slíkra persónuupplýsinga er almennt bönnuð nema með leyfi þess sem í hlut á, sbr. 7. tölul. 2. gr. prl., eða ef sá sem birtir upplýsingarnar hefur heimild til þess samkvæmt 8. gr. laganna. Ekki verður séð að þessi skilyrði hafi verið uppfyllt í málinu. Í það minnsta er ljóst að birting svo ítarlegra og sérgreindra fjárhagsupplýsinga lögaðila var ekki í samræmi við þau meðalhófssjónarmið sem lögfest eru í 7. gr. prl.
Loks má geta þess að sérstakt starfsleyfi þarf til þess að miðla upplýsingum til þriðja aðila um fjárhagsmálefni og lánstraust einstaklinga og lögaðila, sbr. 2. gr. reglugerðar nr. 246/2001 um söfnun og miðlun upplýsinga um fjárhagsmálefni og lánstraust sem sett var með stoð í 2. mgr. 45. gr. prl.
Af þeim sökum er ljóst að opinber birting um afskriftir skulda lögaðila, án þeirra leyfis, felur í sér brot gegn fyrrgreindum ákvæðum prl.”
Höfundar álitsins telja sem sagt að Íbúahreyfingin hafi, í fyrsta lagi gerst brotleg við 3. mgr. 6. gr., 7. gr. og 2. gr. laganna með því að birta upplýsingarnar og einnig er bent á brot á eftirfarandi greinum persónuverndarlaga:
“Heimilt er þeim að kvarta til Persónuverndar sem telur að ekki hafi verið unnið með persónuupplýsingar hans í samræmi við prl., sbr. 2. mgr. 37. gr. laganna. Sveitarstjórn Mosfellsbæjar yrði ekki heimilt að kvarta til Persónuverndar í þessu máli, enda hefur hún ekki lögvarða hagsmuni af úrlausn málsins.
Ákveði einhver þeirra lögaðila sem birtar voru upplýsingar um að kvarta til Persónuverndar getur ábyrgðaraðili þurft að bæta þeim sem misgert var við það fjárhagslega tjón sem hann hefur orðið fyrir af þeim völdum, sbr. 43. gr. prl. Umræddur ábyrgðaraðili gæti einnig þurft að lúta fésektum eða fangelsi allt að þremur árum, sbr. 1. mgr. 42. gr. laganna.”
Við viljum því biðja um álit Persónuverndar á gildissviði laganna hvað varðar upplýsingar um afskriftir á lögboðnum gjöldum lögaðila til sveitarfélags og hvort að birting á slíkum upplýsingum falli undir persónuverndarlög.
Jón Jósef Bjarnason
GSM: 897-9858
Netfang: jonb@it-cons.com”
Hér má sjá feril málsins í stjórnsýlsunni, lögfræðiálit LEX og blað Íbúahreyfingarinnar þar sem upplýsingarnar um afskriftirnar voru birtar:
Blad_IbuahrSept11
Mosfellsbær – Minnisblað um brot á trúnaðarskyldu
Ferli birtingarmálsins
64.170181-21.70583
by ibuahreyfingin | 14 Nov, 2011 | Greinar
Í bæjarstjórn stendur nú yfir barátta um gagnsæi. Liðin sem takast á eru annarsvegar Íbúahreyfingin, sem með athöfnum og orðum berst fyrir rétti Mosfellinga til upplýsinga frá eigin bæjarfélagi og hins vegar Sjálfstæðisflokkur, VG og Samfylkingin, sem við skulum kalla þríflokkinn hér og berst fyrir því að leyna upplýsingum.
Í hvoru liðinu ert þú?
Það kann að vefjast fyrir fólki að þríflokkurinn sé í raun að berjast fyrir ógagnsæi því allir bæjarstjórnarmenn hans hafa forðast ótal tilraunir Íbúahreyfingarinnar til þess að fá fram skoðanir þeirra með atkvæðagreiðslum. Á síðasta bæjarstjórnarfundi töldu þeir sig ekki geta sinnt starfi sínu sem bæjarfulltrúar vegna þess að þeir eru ekki lögfræðingar.
Málið snýst um birtingu á afskriftum lögaðila (fyrirtækja) hjá Mosfellsbæ, þ.e. þeir sem sleppa við að greiða fyrir fengna þjónustu hjá bænum og ástæður fyrir því.
Afgreiðslan á málinu er mjög auðveld því þessar upplýsingar varða augljóslega almannahag Mosfellinga og birting upplýsinganna varða ekki við nein lög.
Vandinn er sá að þríflokkurinn neitar að skilgreina upplýsingarnar sem almannahagsmuni og með þeirri afstöðu velja þeir að standa gegn Mosfellingum.
Fjörflokkunum varð svo brugðið við að einhver skildi voga sér að birta opinberlega upplýsingar sem þeir eru augljóslega hagsmunagæslumenn fyrir að berist ekki til almennings, að þeir keyptu sér lögfræðiálit þar sem ekkert tillit er tekið til almannahagsmuna (hagsmuna sem þeir eru kosnir til þess að gæta). Í lögfræðiálitinu er lagt til að bærinn kæri fulltrúa Íbúahreyfingarinnar til saksóknara og Innanríkisráðuneytis.
Sama lögfræðistofa taldi að fyrri bæjarstjórn hefði án tvímæla brotið lög með því að setja bæinn í sjálfskuldarábyrgð fyrir kvart milljarði en lagði þó ekki til að það yrði kært.
Hafið þið séð einhverjar fréttir af afskriftum í fjölmiðlum? Jú, þær eru býsna algengar, er það ekki? Enda varða þær upplýsingar um almannahag jafnvel þó að fyrirtækið sem er að afskrifa sé hlutafélag. Enginn er dæmdur til fangelsisvistar fyrir birtinguna líkt og þríflokkurinn í Mosfellsbæ vill greinilega, í gegnum lögfræðiálitið, að verði gert við þá sem birta sambærilegar upplýsingar um Mosfellsbæ.
Það er mikilvægt að átta sig á því að bæjarfulltrúar Íbúahreyfingarinnar verða venjulegir íbúar að loknu kjörtímabili, aðrir íbúar taka við keflinu. Þeirra persónulegu hagsmunir liggja ekki í að ná endurkjöri með öllum þeim hagsmunaárekstrum sem slíkt hefur í för með sér, heldur að reyna að breyta bæjarfélaginu þannig að það þjóni sem best venjulegum íbúum. Íbúalýðræði og gagnsæi eru því grundvallaratriði.
Gott væri að fá stuðning eða gagnrýni Mosfellinga í þessari baráttu, sendið póst á ibuahreyfingin@ibuahreyfingin.is eða mætið í viðtalstíma 16. nóvember kl. 17:00 – 18:00 í Kjarna hjá fulltrúum Íbúahreyfingarinnar.
64.170181-21.70583
by ibuahreyfingin | 13 Nov, 2011 | Fréttir
Í mars 2011 tók bæjarstjórn Mosfellsbæjar ákvörðun um afskrift viðskiptakrafna í samræmi við tillögu fjármálastjóra.
Við afgreiðslu málsins lagði Jón Jósef Bjarnason, bæjarfulltrúi Íbúahreyfingarinnar, til að allar upplýsingar um afskrifaðar skuldir lögaðila yrðu birtar opinberlega ásamt ástæðum fyrir því hvers vegna ekki sé talið mögulegt að innheimta kröfuna. Einnig, að allar upplýsingar um afskrifaðar skuldir einstaklinga, þar sem félagslegar aðstæður eru ekki ástæða afskrifta, séu birtar opinberlega. Þá lagði Jón Jósef til að fjöldi einstaklinga og heildarupphæð krafna þeirra sem fá niðurfelldar kröfur vegna félagslegra aðstæðna yrðu birtar opinberlega ásamt helstu félagslegum ástæðum sem valda því að afskrifa þarf kröfurnar, að því gefnu að birtingin brjóti ekki í bága við lög.
Ekki var fallist á tillögu Jóns Jósefs heldur tók bæjarstjórn þá ákvörðun að óska eftir umsögn framkvæmdastjóra stjórnsýslusviðs um tillöguna. Þar sem nokkur dráttur varð á því að umbeðin umsögn bærist hafði Jón Jósef samband við bæjarskrifstofur í tvígang til að grennslast fyrir um afdrif málsins. Fyrst í maí 2011 og aftur í ágúst.
Um miðjan september hafði umrædd umsögn ekki enn verið lögð fram. Því tók Jón Jósef ákvörðun um að birta upplýsingar um afskriftir einstaka lögaðila og samandregnar upplýsingar um afskriftir einstaklinga í greininni Af starfsemi Íbúahreyfingarinnar sem birt var fréttablaði Íbúahreyfingarinnar. Blaðinu var dreift í öll hús í Mosfellsbæ. Í greininni segir:
Niðurfelldar kröfur lögaðila: Íbúahreyfingin hefur beðið í 6 mánuði eftir rökstuðningi fyrir því að listinn yfir þessa aðila sé ekki birtur. Nú bíðum við ekki lengur, listann má sjá hér að neðan:
Listi yfir afskriftir hjá lögaðilum
Auk þess var afskrifað hjá 29 einstaklingum, samtals 935.402 kr. Þar af 485.189 vegna hitaveitu að tillögu OR, 214.992 vegna leikskólagjalda, 177.790 vegna mötuneytis/frístundar grunnskóla, 28.125 vegna hundaeftirlitsgjalds. Svo eitthvað sé nefnt.
Birting ofangreindra upplýsinga vakti hörð viðbrögð bæjarstjórnar Mosfellsbæjar. Í kjölfar birtingarinnar var tekin ákvörðun um að óska eftir því við lögmenn bæjarins að fram færi lögfræðileg skoðun á því hvort að með birtingunni hafi verið brotið gegn reglum Mosfellsbæjar um meðferð mála, ákvæðum sveitarstjórnarlaga og ákvæðum annarra laga sem kveða á um vernd persónuupplýsinga.
Eftir að minnisblað lögmanna bæjarins barst var tekin ákvörðun um að upplýsa innanríkisráðuneytið um málið og óska jafnframt leiðsagnar ráðuneytisins um framhald þess, meðal annars á grundvelli þess að birting umræddra upplýsinga hafi ekki verið í samræmi við lög um persónuvernd og meðferð persónuupplýsinga.
Í lögunum er hugtakið persónuupplýsingar skilgreint svo:
Sérhverjar persónugreindar eða persónugreinanlegar upplýsingar um hinn skráða, þ.e. upplýsingar sem beint eða óbeint má rekja til tiltekins einstaklings, látins eða lifandi.
Þegar þær upplýsingar sem birtar voru í fréttablaði Íbúahreyfingarinnar eru teknar til skoðunar kemur í ljós að ekki er hægt að rekja þær beint eða óbeint til tiltekins einstaklings, látins eða lifandi. Aftur á móti má rekja þær til tiltekinna fyrirtækja, sem varla eru persónur. Því væri forvitnilegt að lesa um hvernig lögmenn Mosfellsbæjar komast að sinni niðurstöðu. En þá þyrfti bærinn vitaskuld að birta minnisblaðið.
Af fenginni reynslu geri ég þó ekki ráð fyrir því að Mosfellsbær hafi frumkvæði að birtingu minnisblaðsins. Ég afréð því að skrifa bæjarstjóra tölvupóst og óskaði eftir afriti af minnisblaðinu til opinberrar birtingar.
Þórður Björn Sigurðsson
Greinin birtist á bloggi Þórðar, http://blog.eyjan.is/tbs/, 11.11.2011.
Í Kastljósi í liðinni viku var umfjöllun sem kallaðist „Lýðræði í kreppu“. Þar kom fram hvernig traust á stjórnmálamönnum hrundi með fjármálaloftköstulunum árið 2008. Í þættinum voru birtar myndir af kynningarfundi lýðræðisnefndar Mosfellsbæjar sem haldinn var á dögunum og einnig var talað við kynningarstjóra bæjarins. Kynningarstjórinn útlistaði í löngu máli hversu erfitt væri að fá fólk til að taka þátt í þeim viðburðum sem bærinn stendur að í nafni lýðræðisvæðingar.